Warmtenet-Werken Kempen ondersteunt lokale besturen bij transitie naar hernieuwbare verwarming
Wat zijn de alternatieven voor aardgas bij nieuwe verkavelingen en projecten? Wanneer is het aangewezen om een nieuwe woonprojecten met een warmtenet uit te rusten en wanneer zijn individuele oplossingen de beste optie? Wat zijn de beschikbare hernieuwbare bronnen om een warmtenet te voeden? En hoe zorg ik als gemeente dat ook het bestaande gebouwenpatrimonium de shift naar hernieuwbaar kan maken?
Op deze vragen proberen IOK en partners een antwoord te vinden in het project 'Warmtemakelaar Kempen'. Warmtemakelaar Kempen begeleidde van 2018 tot 2021 6 gemeenten. Herentals, Turnhout, Hoogstraten, Beerse en Geel kregen ondersteuning bij de opmaak van een warmteplan. Op basis van een warmtezoneringskaart gaan deze gemeenten aan de slag om het warmtebeleid uit te rollen. In Rijkevorsel focuste de warmteplanning zich op onderzoek naar slimme warmteclustering van publieke gebouwen. Het project liep af in mei 2021, maar het succes leidde tot goedkeuring van een opvolgproject 'Warmtemakelaar Kempen 2.0'. 11 extra Kempense gemeenten (Balen, Grobbendonk, Meerhout, Merksplas, Mol, Nijlen, Oud-Turnhout, Ravels, Vosselaar en Westerlo) zetten met de hulp van Warmtemakelaar Kempen de stap naar warmteplanning.
In 2023 werd het project Warmtenet-WERKEN Kempen goedgekeurd om de omslag te zetten van het theoretisch potentieel naar effectieve realisaties. IOK zorgt hierbij voor de technische en juridische ondersteuning die de gemeente nodig heeft om zijn regierol in dergelijke projecten waar te maken.
Wat is een warmteplan?
Een warmteplan is een essentieel instrument om de transitie te maken van fossiele naar hernieuwbare gebouwenverwarming. Voor de optimale oplossing, aan de laagste maatschappelijke kostprijs, is begeleiding en beleidssturing nodig. Via warmtezonering wordt aangegeven hoe deze transitie zo efficiënt mogelijk kan gebeuren (collectief of individueel). Voor kleinere en landelijke gemeenten wordt een efficiënte aanpak vooropgesteld die zoekt naar haalbare en concrete warmteclusters om de transitie te versnellen. Daarnaast gaat de nodige aandacht naar het beleidsmatig verankeren van dit plan, zodat alle beleidskeuzes op systematische wijze in de juiste richting worden gestuurd. Vooral het instrumentarium van de ruimtelijke ordening biedt hiervoor krachtige kapstokken.
Wat is een warmtenet?
Een warmtenet is een ondergronds netwerk van buizen om warmte vanuit een centrale bron te verdelen tussen verschillende gebouwen. Gebouwen die zijn aangesloten op een warmtenet hebben dus geen individuele verwarmingsinstallatie meer nodig. In een dense (vaak stedelijke) woonomgeving komen warmtenetten vaak in beeld als meest aangewezen optie, waar kleinere eilanden dan kunnen groeien tot een groter moedernet.
Hoe kan je een warmtenet voeden?
Waar in andere regio’s vooral naar goedkope restwarmte gekeken wordt voor voeding van zo’n net, ligt in de Kempen de eerste focus op diepe geothermie als potentiële en continu beschikbare warmtebron. Uit onderzoek van VITO blijkt immers dat er in het grootste deel van de Kempen potentieel is voor diepe geothermie, maar verdere gebiedsgerichte analyse van de ondergrond is nodig.
Warmtenet-WERKEN Kempen kan rekenen op steun van Europa via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling dat 316.283,46 euro investeert (EFRO1859).